بستن
0 محصول
مشاهده سبد خرید
مدت زمان یادگیری سنتور چقدر است
آیا تا به حال مسحور صدای جادویی سنتور شدهاید و با خود گفتهاید: «کاش من هم میتوانستم بنوازم»؟ اما بلافاصله یک صدای دیگر در ذهنتان تکرار کرده: «یادگیری سنتور سخت است، شاید از پسش بر نیایی!»
این گفتگوی ذهنی، نقطه شروع تمام نوازندگان بزرگی بوده که امروز میشناسید. بیایید تعارف را کنار بگذاریم و یکبار برای همیشه به این سوال پاسخ دهیم. آیا واقعاً نواختن این ساز ۷۲ سیم، به همان پیچیدگی است که به نظر میرسد؟ یا مسیری لذتبخش در انتظار شماست که فقط نیاز به نقشه راه دارد؟
آیا یادگیری سنتور واقعاً سخت است
بگذارید با یک خبر خوب شروع کنم. برخلاف سازهایی مثل ویولن یا تار که تولید صدای اولیه در آنها دشوار است و ممکن است هفتهها طول بکشد تا صدای گوشخراشی ندهید، سنتور سازِ خوشصدایی است.
شما در همان جلسه اول، وقتی مضراب را روی سیمها فرود میآورید، صدایی شفاف و دلنشین میشنوید. این ویژگی باعث میشود که شروع یادگیری سنتور بسیار انگیزهبخش باشد. اما، فریب این شروع طوفانی را نخورید! سختی سنتور در جای دیگری پنهان شده است.
- چالش اصلی کجاست؟
سختی یادگیری سنتور در «تولید صدا» نیست، بلکه در «کنترل و هماهنگی» است. تصور کنید باید روی دو طناب نازک راه بروید، در حالی که با هر دستتان یک توپ را به هوا پرتاب میکنید. نوازندگی سنتور، نوعی رقص هماهنگ بین ذهن، مچ دست و چشمهاست.
برخی معتقدند که سنتور یکی از سختترین سازهای ایرانی است، اما تجربه نشان داده که اگر آموزش صحیح باشد، این سختی تبدیل به یک بازی شیرین ریاضی و موسیقی میشود. سختی زمانی رخ میدهد که شما بخواهید بدون تسلط بر اصول پایه، قطعات پیچیده استاد مشکاتیان یا استاد پایوار را اجرا کنید.
مدت زمان یادگیری سنتور چقدر است
این پرتکرارترین سوالی است که هنرجویان از ما میپرسند. پاسخ صادقانه این است: «بستگی دارد مقصد شما کجا باشد.»
آیا میخواهید در جمعهای خانوادگی «تولد مبارک» یا «مرغ سحر» بزنید؟ یا هدفتان اجرای کنسرت در تالار وحدت است؟
| سطح نوازندگی | مدت زمان تقریبی | مهارتهای مورد انتظار |
|---|---|---|
| مقدماتی | ۳ تا ۶ ماه | آشنایی با جای نتها، نحوه گرفتن مضراب، اجرای قطعات ساده و ملودیهای کوتاه محلی. |
| متوسطه | ۱ تا ۲ سال | تسلط بر تکنیکهای ریز، تکیه، دراب. شروع ردیف مقدماتی و اجرای چهارمضرابهای ساده. |
| پیشرفته | ۳ تا ۵ سال | تسلط کامل بر ردیف موسیقی ایرانی، توانایی بداههنوازی، اجرای قطعات تکنیکی و سرعتی اساتید بزرگ. |
| استادی | تمام عمر | موسیقی پایان ندارد. در این مرحله شما سبک شخصی خود را پیدا میکنید. |
نکته طلایی: این زمانبندیها برای هنرجویی است که حداقل روزانه ۳۰ تا ۴۵ دقیقه تمرین مفید و متمرکز داشته باشد. هفتهای یکبار تمرین کردن، این پروسه را سالها عقب میاندازد!
چرا برخی در سنتور درجا میزنند؟
اگر به دنبال این هستید که بدانید چرا برخی هنرجویان پس از دو سال هنوز صدای سازشان «خام» است، باید کمی دقیقتر و فنیتر صحبت کنیم. این بخش شاید برای مبتدیها کمی پیچیده باشد، اما دانستن آن، حکم میانبر را دارد.
مشکل اصلی در «آناتومی حرکت مچ و وزن مضراب» نهفته است. در نوازندگی سنتور، برخلاف پیانو که وزن دست و انگشت نقش مهمی دارد، یا تار که چرخش مچ متفاوت است، همه چیز به لولای مچ ختم میشود. بسیاری از هنرجویان به اشتباه از «ساعد» برای ضربه زدن استفاده میکنند. این کار دو فاجعه به بار میآورد:
- خستگی زودرس و گرفتگی عضلات شانه.
- عدم توانایی در اجرای «ریزهای» شفاف و سرعتی.
در متدهای آموزشی نوین که ما در سنتور سالاری نیز بر آن تاکید داریم، تمرکز بر «استقلال دو دست» است. ذهن شما باید یاد بگیرد که دست راست ملودی اصلی را بنوازد و دست چپ همزمان پایههای ریتمیک را اجرا کند.
چیزی که اغلب نادیده گرفته میشود این است که نمد سر مضراب هم در سختی یادگیری تاثیر دارد! نمد خیلی ضخیم صدا را کدر میکند و ایرادات نوازنده را میپوشاند، و نمد خیلی نازک، صدا را تیز و کنترل را سخت میکند. یک نوازنده حرفهای باید یاد بگیرد با هر نوع مضرابی، صدای مطلوب را استخراج کند.
چالشهایی که کمتر کسی به شما میگوید
بسیاری از مقالات موجود در اینترنت تنها به گفتن جملات کلیشهای مثل «تمرین کنید» بسنده میکنند. اما ما اینجا هستیم تا واقعیتهای پنهان را برایتان روشن کنیم. اگر میخواهید سنتور یاد بگیرید، باید با این چالشها روبهرو شوید:
۱. کابوسِ کوک کردن!
نمیتوان انکار کرد که کوک کردن سنتور یکی از سختترین مراحل برای مبتدیان است. سنتور ۷۲ سیم دارد. اگر فقط یکی از این ۴ سیم کمی شل شود، صدای نت فالش و آزاردهنده خواهد شد.
- راهکار: در سالهای اول، استاد شما ساز را کوک میکند. اما به مرور باید یاد بگیرید خودتان با آچار کوک و تیونر کار کنید. این بخشی از پروسه یادگیری است، نه مانع آن.
۲. حساسیت به دما و رطوبت
سنتور چوبی است و چوب زنده است. اگر ساز را کنار شوفاژ یا زیر کولر بگذارید، تمام کوک آن بهم میریزد. نگهداری از سنتور، به اندازه یادگیری نواختن آن اهمیت دارد.
۳. دردِ سر انگشتان؟ خیر، مچ درد!
برخلاف گیتار یا تار که نوک انگشتان پوستهپوسته میشود، در سنتور فشاری روی پوست نیست. اما اگر استایل نشستن شما غلط باشد، خیلی زود دچار دردهای مفصلی میشوید. پس استایل صحیح نشستن را از روز اول جدی بگیرید.
سنتور یا سایر سازها
اگر هنوز مردد هستید، این مقایسه کوتاه به شما کمک میکند:
- سنتور یا پیانو؟ هر دو سازهای زهی-کوبهای هستند. سنتور ارزانتر و قابلحملتر است، اما پیانو وسعت صدای بیشتری دارد. یادگیری نتخوانی در هر دو مشابه است.
- سنتور یا تار/سه تار؟ در تار و سه تار باید جای نتها را روی دسته پیدا کنید، اما در سنتور جای نتها ثابت است. از این نظر، شروع سنتور راحتتر است اما تسلط بر ریزهکاریهای آن زمانبرتر است.
مسیر خودآموز یا استاد
در عصر یوتیوب و اینستاگرام، شاید وسوسه شوید که خودتان دست به کار شوید. به نظر من، برای آشنایی اولیه، ویدیوهای آموزشی عالی هستند. اما سنتور سازی است که جزئیات زاویه دست در آن حیاتی است. یک زاویه اشتباه ۵ درجهای در مچ دست، میتواند سالها شما را از پیشرفت باز دارد و کسی در ویدیو نیست که این را به شما تذکر دهد.
پیشنهاد ما؟ حتماً زیر نظر یک مدرس دلسوز شروع کنید. حتی اگر شده چند ماه اول را کلاس بروید تا پیریزی ساختمان نوازندگیتان کج بالا نرود.
نتیجهگیری
یادگیری سنتور سخت است؟ بله، اگر انتظار داشته باشید بدون تلاش به قله برسید. و خیر، اگر عاشق صدای آن باشید و از مسیر یادگیری لذت ببرید.
مدت زمان یادگیری سنتور کاملاً به پشتکار شما بستگی دارد. ممکن است در ۶ ماه بتوانید اطرافیانتان را با یک قطعه زیبا شگفتزده کنید، اما برای استاد شدن، باید صبور باشید.
فراموش نکنید، هیچکس با مهارت نوازندگی به دنیا نیامده است. تمام اساتید بزرگ، روزی مثل شما جلوی این ساز نشستهاند و نمیدانستند کدام سیم صدای «دو» میدهد. مهمترین قدم، شروع کردن است.
آیا هنوز سوالی در ذهن دارید که مانع شروع شما شده است؟ در بخش نظرات بپرسید تا مسیر را برایتان روشن کنیم.
سوالات متداول
۱. آیا یادگیری سنتور سن خاصی دارد؟
- خیر، از کودکان ۵-۶ ساله تا بزرگسالان ۸۰ ساله میتوانند یادگیری را شروع کنند. البته در کودکان متد آموزشی متفاوت و بازیمحورتر است.
۲. من چپدست هستم، آیا در یادگیری سنتور مشکل خواهم داشت؟
- اتفاقاً چپدستها معمولاً در سنتور موفقتر هستند! چون دست چپ در سنتور نقش مهمی دارد و اغلبِ راستدستها در تقویت دست چپ مشکل دارند، شما یک قدم جلوتر هستید.
۳. آیا برای شروع حتماً باید سنتور گرانقیمت بخرم؟
- خیر. برای شروع میتوانید از سنتورهای مشقی یا ۱ مُهر استاندارد استفاده کنید. مهم این است که ساز تایید شده باشد و کوک را نگه دارد. برای مشاوره خرید میتوانید از بخش فروشگاه سنتور سالاری دیدن کنید.
۴. یادگیری تئوری موسیقی و نتخوانی چقدر طول میکشد؟
- تئوری موسیقی به موازات نوازندگی آموزش داده میشود. معمولاً در همان ۳ ماه اول، اصول اولیه نتخوانی را یاد میگیرید و میتوانید از روی کتاب بنوازید.
